Sympozjum

Organizatorem sympozjum jest Muzeum Ziem Wschodnich Rzeczypospolitej - oddział Muzeum Narodowego w Lublinie. Odbędzie się ono w Galerii Malarstwa XIX i XX Wieku na Zamku Lubelskim jako kontynuacja obrad ostatniego panelu konferencji.

14:15 Przywitanie gości, słowo wstępne: Marcin Gapski, Zastępca Dyrektora Muzeum Narodowego ds. Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej

PANEL I.

14:30 - 15:00 Bogumił Szady (KUL), Beneficja przy kościołach lubelskich w świetle wizytacji z 1603 r.

15:00 – 15:30 Jacek Chachaj (KUL), Jeszcze raz o pierwotnym zasięgu parafii św. Mikołaja na Czwartku

15:30 - 16:00 Hubert Mącik (UM Lublin), Kościoły parafialne Lublina w XVI-XVIII wieku. Plany i realizacja

16:00 – 16:20 przerwa kawowa

PANEL II.

16:20 – 16:50 Rafał Niedźwiadek (UMCS), Wczesnośredniowieczne cmentarze Lublina i ich związek z kościołami

16:50 - 17.20 Jacek Tkaczyk (Archeja), Rozważania o początkach kościoła dominikańskiego w Lublinie - wyniki badań archeologicznych

17:20 – 17:50 Marcin Gapski (MZWDR), Lubelskie kościoły w przestrzeni miejskiej do końca XVIII w.

Zamknięcie obrad

ABSTRAKTY (w kolejności alfabetycznej)

Jacek Chachaj

Jeszcze raz o pierwotnym zasięgu parafii św. Mikołaja na Czwartku

Celem referatu jest podsumowanie dotychczasowych ustaleń dotyczących pierwotnego, siedemnastowiecznego zasięgu parafii p.w. św. Mikołaja w Lublinie (na Czwartku). Znany od dawna dokument erekcyjny nie określa precyzyjnie granic okręgu parafialnego, a użyte w nim sformułowania otwierają pole do dyskusji. Dotyka ona kwestii związanych w wieloma dziedzinami badań historycznych: geografii historycznej (w tym trwałości podziałów parafialnych), rekonstrukcji struktury własnościowej (i wynikającego z niej zapewne przebiegu granic parafii), a nawet zagadnień dotyczących sfery wyobrażeń religijnych (sakralizacji drogi prowadzącej do świątyni).

Rafał Niedźwiadek

Wczesnośredniowieczne cmentarze Lublina i ich związek z kościołami

Najstarsze chrześcijańskie cmentarze Lublina, powstałe między końcem XI a połową XIII wieku, znamy głównie z badań archeologicznych. W ciągu ostatnich prawie 100 lat odkryto je w czterech lokalizacjach – po jednym na Wzgórzach Zamkowym, Staromiejskim i Śródmiejskim oraz na dwa dzisiejszym Sławinku. Lecz tylko na obszarze jednego z nich, w początku XIV w., powstał kościół farny. Nekropola na Wzgórzu Zamkowym wyprzedza w czasie wzniesienie gotyckiej kaplicy. Oba miejsca oddzielały także rozległe przeszkody terenowe. Jeszcze bardziej zaskakujące jest usytuowanie cmentarza w początkowym odcinku Krakowskiego Przedmieścia, gdyż najstarsza świątynia potwierdzona dla tej strefy Lublina, datowana jest dopiero na koniec XIV w. Na terenie Sławina, wzmiankowanego w 1317 r., aż po początku obecnego stulecia nie istniał żaden kościół.

Bogumił Szady

Beneficja przy kościołach lubelskich w świetle wizytacji z 1603 r.

Badania prezentowane w referacie dotyczą ustalenia listy oraz opracowania klasyfikacji, jakościowej i ilościowej, beneficjów funkcjonujących przy kościołach lubelskich, które zostały zarejestrowane w wizytacji archidiakonatu lubelskiego z 1603 r. Wybór jednej wizytacji jako źródła informacji na temat beneficjów, nawet jeżeli ich lista nie jest w niej kompletna, wynika z położenia nacisku na sposób ich rejestracji oraz trudności interpretacyjne związane z potocznym i prawnym rozumieniem tego zjawiska w źródłach i literaturze przedmiotu. Ustalenie listy i typologii beneficjów przy kościołach lubelskich o różnym charakterze (kościół kolegiacki parafialny, filialny prebendarski, szpitalny) będzie odwoływało się do rozwoju ruchu fundacyjnego w Lublinie oraz charakterystyki prawno-formalnej ustroju Kościoła katolickiego epoki potrydenckiej.

Jacek Tkaczyk

Rozważania o początkach kościoła dominikańskiego w Lublinie - wyniki badań archeologicznych

Badania archeologiczne, wykonane podczas remontu kościoła dominikańskiego w latach 2016-2018, dostarczyły nowych danych umożliwiających weryfikację gotyckiego planu świątyni. Pod prezbiterium odkryto relikty starszej zabudowy murowanej, przy której znajdował się cmentarz użytkowany w XII i XIII wieku. Niewykluczone, że były to pozostałości oratorium pw. Świętego Krzyża i siedziba pierwszych dominikanów.