Prelegenci i abstrakty
- dr hab. Ewa Wółkiewicz, prof. IAiE PAN
Kolekty i opłaty za sakramenty w parafii św. Jakuba w Nysie w początku XVI w.
Do istotnych postulatów badawczych należy niewątpliwie rozpoznanie źródeł i wysokości dochodów plebańskich w późnym średniowieczu. Źródła typu "Liber beneficiorum" są w tym wypadku jedynie częściową pomocą, gdyż nie zawierają informacji o rzeczywistej egzekucji świadczeń ani danych o wpływach z kolekt i okolicznościowych opłat od wiernych. W nauce pojawiają się tezy, że z tego ostatniego źródła niektórzy plebani mogli czerpać nawet 80 % rocznych dochodów. Dokładne ustalenie podstaw materialnych średniowiecznego kleru umożliwia jedynie sięgnięcie po źródła rachunkowe. Z tego względu warto przyjrzeć się bliżej majątkowi nyskiej parafii św. Jakuba w Nysie – jednej z typowych dużych miejskich parafii na późnośredniowiecznym Śląsku. Tylko dla tej instytucji zachował się korpus ksiąg rachunkowych, których najstarsze zapisy sięgają lat 80 XV w.
- dr Michał Słomski (IH PAN)
Nowe miasto, nowa parafia? Rozwój urbanizacji pod Warszawą a struktury parafialne na przykładzie Skaryszewa, Pragi i Kamionu w XVII–XVIII wieku.
W pierwszej połowie XVII w. na krańcach podwarszawskiej wsi Kamion, będącej także centrum parafii, powstało miasto Skaryszew. Dodatkowo, w 1648 r. prawa miejskie otrzymała Praga, również wchodząca do tego okręgu parafialnego. Celem wystąpienia będzie omówienie problemu powstania w nowym mieście (Skaryszewie) nowego kościoła parafialnego w stosunku do starszej osady (Kamiona) ze starszą świątynią. Zwrócę uwagę również na fakt istnienia miasta (Pragi), w którym nie było kościoła parafialnego, był zaś kościół klasztorny. Wskażę porównawczo na nieliczne przypadki miast z ziem polskich bez kościołów parafialnych oraz na sytuację kościelną powstających wokół Warszawy jurydyk. Zakres chronologiczny obejmie XVII i XVIII w. Oba aspekty przedstawię na podstawie materiałów archiwalnych z Archiwum Diecezjalnego w Płocku (akta wizytacyjne, Acta episcopalia) oraz z Archiwum Diecezjalnego Warszawsko-Praskiego (metryka zaślubionych). Dla badań porównawczych wykorzystam dostępną literaturę przedmiotu.