Polskie i niemieckie geoportale historyczne

Polskie i niemieckie geoportale historyczne: perspektywy uspójnienia klasyfikacji jednostek administracyjnych

Warsztaty organizowane przez Ośrodek Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce (KUL), Zakład Atlasu Historycznego (IH PAN) i Instytut Herdera (Marburg, Niemcy)

Informacje organizacyjne

Termin: wtorek 18 czerwca 2024 r., godz. 9.00-19.30

Miejsce: ICBN 1.12, ul. Konstantynów 1J, PL-20-708 Lublin, Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II

Język obrad: polski

Forma: obrady stacjonarne, z transmisją na żywo w MS Teams i z możliwością zadawania pytań na czacie (ID spotkania: 326 757 066 79 , kod dostępu: wkoHjy)

Zakres chronologiczny: od średniowiecza do współczesności.

Zakres terytorialny: Polska i Niemcy z Europą w tle.

Kontakt: marek.slon@kul.pl

Wprowadzenie

Stworzenie spójnego geoportalu nawet dla jednego tylko kraju i jednej kategorii obiektów, np. jednostek administracyjnych, jest ogromnym wyzwaniem. Wymaga wypracowania na podstawie topologii względnie jednolitej klasyfikacji obiektów z różnych epok, należących do różnych systemów prawnych, niejednolicie odzwierciedlonych w źródłach. Ponadto dla wcześniejszych okresów historycznych informacje na ten temat są co najwyżej szczątkowe. Próba połączenia geoportali dwóch krajów piętrzy te trudności. Główną trudnością jest nie tylko język odzwierciedlający odmienne tradycje historyczne, lecz także założenia wyjściowe, stan badań, reguły zarządzania danymi referencyjnymi, stawiane cele. Z drugiej strony wiele rozwiązań wypracowanych w dotychczasowych projektach może znaleźć zastosowanie po drugiej stronie granicy i zarazem przyczynić się do większej spójności zasobów, tym bardziej, że znaczna obiektów może - i powinna - być klasyfikowana według jednolitych standardów.

Celem warsztatów nie jest ustalenie takiej listy, lecz wypracowanie procedur służących dalszej współpracy na tym polu. Ma temu służyć przede wszystkim wymiana doświadczeń nabytych w dotychczasowych projektach, już zakończonych i jeszcze trwających. Przyjrzymy się wspólnie, jak były tworzone listy obiektów dla konkretnego zbioru danych: od wypisów z zasobów źródłowych i opracowań, tekstowych i kartograficznych, poprzez proces ich ujednolicania, uzupełniania listy i jej skracania poprzez generalizację pojęć, zarządzania tymi zmianami, porządkowania zasobów na końcowym etapie, łączenia ich z danymi zewnętrznymi, przede wszystkim tymi o charakterze referencyjnym, rodzaje wykorzystanych narzędzi organizacyjnych, formalnych i informatycznych. Mamy nadzieję, że przynajmniej część procedur zastosowanych z powodzeniem w obrębie jednego projektu będzie można wykorzystać również we współpracy międzyprojektowej i międzynarodowej.

Program

8.30-8.40 Otwarcie warsztatów, komunikaty, powitanie gości.

8.40-10.00 I. Sesja wstępna

Prowadzenie: Marek Słoń

Krótka prezentacja charakteru projektów (5-10 minut na każdy) realizowanych przez organizatorów warsztatów.

10.30-11.30 II. Synchroniczne zróżnicowanie struktur terytorialnych

Moderacja: Dariusz Gierczak

Współistnienie różnych podziałów przestrzennych na danym terenie w jednym momencie, zarówno obecnie, jak w przeszłości, np. jednostki administracyjne, skarbowe i sądowe (sądownictwo wyższe i niższe), państwowe i kościelne (różne religie i wyznania), strefy wydzielone, jednostki terytorialne i terytorialno-personalne na jednym obszarze - modele klasyfikacji tej różnorodności.

12.00-13.00 III. Diachroniczne zróżnicowanie struktur terytorialnych

Moderacja: Wiesława Duży

Potrzeby i możliwości łączenia systemów (przestrzennych, nazewniczych) z różnych epok, w tym nakładanie się na siebie na tym samym obszarze zasadniczo odmiennych tradycji prawno- administracyjnych wskutek przesunięcia granic, z polsko-niemiecką na czele; rozwiązania dla tych przypadków jako domyślny model dla uspójnienia klasyfikacji między tymi krajami i szerzej - uniwersalnymi.

13.00-14.30 przerwa na obiad

14.30-15.30 IV. Warstwa źródłowa, warstwa krytyczna, warstwa referencyjna

Moderacja:  Sławomir Brzezicki

Droga od informacji źródłowej do ustaleń, które mogą być podstawą dla danych referencyjnych; możliwość jej odtworzenia i weryfikacji, problem kompatybilności, rzetelności i referencyjności zasobów w sytuacji, gdy rośnie liczba dostępnych baz danych przestrzennych obejmujących większe regiony świata, a nawet cały świat (np. TERYT, Gemeinsame Normdatei, Wikidata, GOV, GeoNames), zwłaszcza w kontekście maszynowego zbierania danych.

16.00-17.00 V. Organizacja zarządzania danymi referencyjnymi

Moderacja: Bogumił Szady

Obecna praktyka - i jej brak - w Niemczech i w Polsce; problem zróżnicowanego podejścia do struktury i zaszeregowania danych – różnice w logice układu; perspektywy budowy systemów w obu krajach, w UE i szerzej.

17.30-18.30 VI. Wizualizacja danych dotyczących podziałów administracyjnych

Moderacja: Tomasz Panecki

Wizualizacja to ostateczny krok w procesie analitycznym oraz ścieżka postępowania od danych do formy graficznej, obejmuje różnorodne (kartografia, grafy, sieci, tabele; analogowe i cyfrowe) możliwości reprezentacji danych źródłowych, krytycznych i referencyjnych, odzwierciedla eksploracyjny i iteracyjny model wnioskowania twórców i odbiorców tych zasobów, uwzględnienie tego etapu jest niezbędne na etapie projektowania systemu klasyfikacji.

18.30-19.00 Podsumowanie

Organizacja sesji tematycznych: najpierw seria krótkich wypowiedzi ustalonych wcześniej reprezentantów projektów, w których dane zagadnienie było lub jest przedmiotem analizy, następnie moderowana dyskusja.